โครงการศึกษาอนุกรมวิธานและการใช้ประโยชน์เห็ดราขนาดใหญ่กรณีศึกษาพื้นที่อุทยานธรณีสตูล จังหวัดสตูล

“การศึกษาอนุกรมวิธานและการใช้ประโยชน์เห็ดราขนาดใหญ่กรณีศึกษาพื้นที่อุทยานธรณีสตูล จังหวัดสตูล” การศึกษาอนุกรมวิธานของเห็ดรา เพื่อจัดทำบัญชีรายการทรัพยากรชีวภาพเห็ดราขนาดใหญ่ที่พบภายในพื้นที่ศึกษา และศึกษาการใช้ประโยชน์ฯ เพื่อค้นหาศักยภาพที่สามารถนำไปต่อยอดเพื่อศึกษาในเชิงลึก หรือ พัฒนาเชิงอาชีพของประชากรภายในพื้นที่ตามหลักการของการเป็นสตูลจีโอพาร์ค เน้นความมีส่วนร่วมของภาคประชาชน ผลจากการดำเนินงานด้านอนุกรมวิธานส่งต่อวิธีการ แนวทาง วัตถุประสงค์ของการสำรวจเพื่อการอนุรักษ์และเพิ่มปริมาณเห็ดที่มีศักยภาพให้วิสาหกิจชุมชนคัดเลือกจากกลุ่มคนที่มีความพร้อมในการรวมกลุ่ม มีความเข้มแข็งในการดำเนินอาชีพ และพื้นที่อยู่ในเขต สตูลจีโอพาร์ค สองอำเภอคือ อำเภอทุ้งหว่าและอำเภอระงู โดยเชื่อมต่อโครงการ อว. 9000 จ้างงานคนในท้องถิ่นจำนวน 20 คนเพื่อร่วมศึกษาทรัพยากรชีวภาพในท้องถิ่นพบว่าโครงการสำรวจและเก็บตัวอย่างเห็ดราได้จำนวน 606 ตัวอย่าง จำแนกด้วยลักษณะทางสัณฐานวิทยาและชีวโมเลกุลแล้วเสร็จร้อยละ 80 จากตัวอย่างทั้งหมดพบความหลากชนิดจำนวน 220 ชนิด ตัวอย่างแห้งได้รับการจัดทำเป็นตัวอย่างอ้างอิง เก็บ ณ พิพิธภัณฑ์เห็ดรา เรียบร้อย จากความหลากหลายดังกล่าวได้จัดทำเอกสารแสดงความหลากหลายทางชีวภาพฯเพื่อเป็นข้อมูลในการประเมินซ้ำของ UNESCO และนำเสนอผลการวิจัยต่อคณะกรรมการประเมินพื้นที่สตูลจีโอพาร์คในวันที่ 30 กรกฎาคม 2563 ซึ่ง โครงการจึงจัดทำแปลงศึกษา 2 แปลง ในพื้นที่อำเภอทุ้งหว้า ขนาด 800 ตารางเมตร์และ อำเภอระงู 2400 ตารางเมตร เพื่อทำการศึกษาอย่างต่อเนื่อง จากการสำรวจพรรณไม้ที่กำลังออกดอกหรือออกผลเบื้องต้นพบทั้งหมด 7 วงศ์ ซึ่งได้จัดทำเป็นตัวอย่างอ้างอิงเก็บเพื่อการจำแนกชนิดในลำดับถัดไป ประเด็นการศึกษาด้านศักยภาพการใช้ประโยชน์พบว่าเห็ดราดังกล่าวสามารถแยกเชื้อบริสุทธิ์และจัดเก็บได้จำนวน 162 สายพันธุ์ ผ่านการวิเคราะห์ยืนยันชนิดด้วยวิธีชีวโมเลกุล และนำไปวิเคราะห์การสร้างเอนไซม์ และ กรดไขมันจำนวน 99 สายพันธุ์ พบว่า เห็ดสายพันธุ์ต่างๆสามารถสร้างเอนไซม์ชนิดต่างๆทั้งที่ใช้สำหรับย่อยสารจำพวกคาร์โบไฮเดรต โปรตีนและไขมัน สอดคล้องกับบทบาทของเชื้อเห็ดที่แยกได้ในระบบนิเวศน์ซึ่งเป็นผู้ย่อยสลาย มีประโยชน์ด้านอุตสาหกรรมต่างๆ เช่น อุตสาหกรรมการเปลี่ยนวัสดุเหลือทิ้งทางการเกษตรให้เป็นสารมูลค่าสูง ได้แก่ พลังงานเชื้อเพลิง แอลกอฮอล์ และกรดอินทรีย์ต่างๆ อุตสาหกรรมผลิตเยื่อกระดาษ การฟอกสี และอุตสาหกรรมสิ่งทอ เป็นต้น ปัจจุบันมีการนำเชื้อเห็ดใช้ในผลิตเอนไซม์ทางการค้าเพื่อใช้ประโยชน์อุตสาหกรรมต่าง ๆ เช่น เอนไซม์แลคเคสซึ่งใช้ในการฟอกสี กางเกงยีนส์ เป็นต้น

ความหลากหลายจุลินทรีย์ในสภาพแวดล้อมพิเศษ: กรณีศึกษาในถ้ำของอุทยานธรณีสตูล ซึ่งเป็นสมาชิกของอุทยานธรณีโลกของยูเนสโก (UNESCO Global Geoparks)

นักวิจัยจาก NBT ร่วมเดินทางกับอุทยานธรณีสตูล มหาวิทยาลัยมหิดลและกรมทรัพยากรธรณี ดำเนินการสํารวจ เก็บตัวอย่างและจัดจําแนกชนิดของจุลินทรียที่พบภายในถ้ำในอุทยานธรณีสตูล จํานวน 2 ถํ้า ได้แก่ ถ้ำเลเสตโกดอน ที่มุ่งเน้นศึกษาความหลากหลายของรา และถ้ำภูผาเพชรมุ่งเน้นศึกษาความหลากหลายของราและแบคทีเรีย โดยทำการเลือกสุ่มเก็บตัวอย่าง เช่น หิน อากาศ น้ำ ดินหรือตะกอน หรือ อินทรียวัตถุ จากนั้นจัดจำแนกชนิดของจุลินทรีย์ด้วยลักษณะทางสัณฐานวิทยา ชีวโมเลกุล และอนุกรมวิธานเชิงเคมี พร้อมทั้งวิเคราะห์ลักษณะ ชนิดและ ประเภทของหินจากถ้ำเลเสตโกดอนและถ้ำภูผาเพชร